Λέγεται ότι η ζωή είναι αυτό που συμβαίνει όσο οι άνθρωποι κάνουν σχέδια. Πράγματι, η ζωή συμβαίνει στο τώρα, το οποίο περιλαμβάνει το χθες και το αύριο. Αναμνήσεις από το παρελθόν, σχέδια και φόβοι για το μέλλον μάς απασχολούν στο σήμερα, ενώ σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως το τελευταίο που σκεφτόμαστε είναι το σώμα μας. Το σώμα όμως είναι και το πρώτο που επηρεάζεται από σκέψεις, που μας προκαλούν αγωνία. Σαν αυτό που σκεφτόμαστε να συμβαίνει εδώ και τώρα.
Σε περιπτώσεις όπου μια κατάσταση γίνει αντιληπτή από τον οργανισμό μας ως πιθανή απειλή, ακόμη και όταν διαβάζουμε απλά ένα μήνυμα ή μία είδηση ή όταν σκεφτόμαστε κάτι αρνητικό, ενεργοποιείται η αμυγδαλή, το μέρος του εγκεφάλου, που ανιχνεύει και επεξεργάζεται τον φόβο. Αυτή η διαδικασία προκαλεί με την σειρά της σωματικές αντιδράσεις, όπως είναι η ρηχή αναπνοή και η αυξημένη μυϊκή ένταση. Όταν είμαστε σε κατάσταση έντασης, δεν αναπνέουμε σωστά. Οι σωματικές αυτές αντιδράσεις μπορεί να μας προκαλέσουν φόβο, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα φαύλος κύκλος, καθώς η αμυγδαλή ενεργοποιείται εκ νέου.
Θα έχετε παρατηρήσει άλλωστε ότι τα πρώτα σημάδια του stress είναι σωματικά όπως αίσθημα κόπωσης, πονοκέφαλος, ή στομαχικές διαταραχές. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν είμαστε πιεσμένοι το σώμα μας εκλύει ορμόνες (κορτιζόνη και αδρεναλίνη) ως έναν αυτόματο τρόπο του οργανισμού μας, για να αντιδράσει σε μία πιθανή απειλή.
Παράλληλα, το σώμα είναι το πιο γρήγορο και σίγουρο μέσο, για να επανέλθουμε στην τρέχουσα στιγμή, όταν το μυαλό μας τρέχει είτε στο παρελθόν είτε στο μέλλον. Με αυτόν τον τρόπο κατευνάζεται ο φόβος.
Σε στιγμές ιδιαίτερου άγχους δοκιμάστε τα παρακάτω βήματα:
- Πάρτε βαθιές διαφραγματικές αναπνοές: Συχνά σε συνθήκες έντασης η προσπάθεια μας να αναπνεύσουμε εντείνει τις γρήγορες και κοφτές αναπνοές με αποτέλεσμα η αγωνία και η αίσθηση δύσπνοιας να αυξάνεται. Για αυτό είναι καλό να εστιάσετε την προσοχή σας στην αναπνοή σας. Πάρτε μία βαθιά διαφραγματική αναπνοή από τη μύτη ώστε ο αέρας να φτάσει μέχρι την κοιλιακή χώρα. Εισπνεύστε μετρώντας ρυθμικά, και εκπνεύστε κρατώντας τον ίδιο ακριβώς ρυθμό. Επαναλάβετε την διαδικασία για όσες φορές χρειαστεί.
-Δώστε σημασία στο σώμα σας και τις ανάγκες του: Αναρωτηθείτε "έχω πιει αρκετό νερό; έχω φάει σήμερα; ο τρόπος που κάθομαι είναι βολικός;" Συνήθως ο τρόπος που καθόμαστε επηρεάζει και την αναπνοή μας. Προτιμήστε να κάθεστε σε ορθή γωνία με τα πέλματα να ακουμπούν στο πάτωμα
- Κοιτάξτε το χώρο γύρω σας για να επαναφέρετε τη σκέψη σας στο τώρα.
- Διαχωρίστε την φαντασία από την πραγματικότητα ξεχωρίζοντας τα γεγονότα, τις σκέψεις και τα συναισθήματα. Ξεχώριστε αυτό που συμβαίνει στο τώρα με αυτό που σκέφτεστε. Αντί να πείτε “αγχώθηκα γιατί μπορεί να χάσω την δουλειά μου” προτιμήστε να πείτε “Σκέφτομαι ότι μπορεί να χάσω την δουλειά μου, και αυτή η σκέψη μου δημιουργεί άγχος”.
-Δώστε σημασία στο συναίσθημά σας: όταν αναγνωρίζουμε τα δυσάρεστα συναισθήματα, μπορούμε και να τα διαχειριστούμε αποτελεσματικά χωρίς να μας κατακλύσουν. Έχει σημασία λοιπόν να είστε σε θέση να ονοματίζετε το συναίσθημά σας.
-Μοιραστείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας
-Αποδεχτείτε αυτά που δεν μπορείτε να επηρεάσετε: το άγχος προκαλείται από την ανάγκη μας να ελέγξουμε το απρόβλεπτο.
Μυρτώ Φραγκάτου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια