Τρέχουμε να κλείσουμε εκκρεμότητες, πάντα κάτι μοιάζει μισοτελειωμένο, πάντα κάτι πρέπει να ολοκληρωθεί, για να νιώσουμε πλήρεις. Μα ξεχνάμε ότι οι εκκρεμότητες θα συνεχίσουν να υπάρχουν ακόμη και όταν εμείς δεν θα υπάρχουμε πια.
H μεγαλύτερη ειρωνεία είναι ότι ένας από τους κύριους λόγους αυτής της αέναης κίνησης είναι ο φόβος της ανυπαρξίας που συνοδεύει την παύση ή αλλιώς την αίσθηση του κενού. Και είναι αρκετοί άνθρωποι, που φοβούνται ακριβώς αυτή την παύση. ‘Εχουν μάθει να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη τους μόνο μέσω της διαρκούς δράσης σαν να έχουν ξεχάσει ή να φοβούνται να “είναι”.
Ο Carl Jung πίστευε ότι αυτό από το οποίο υποφέρει η σύγχρονη κοινωνία είναι η αποσύνδεση από την ψυχή. Αυτή η αποσύνδεση για εκείνον εκφράζεται μέσω της δυσκολίας των ανθρώπων να έρθουν σε επαφή με το ασυνείδητο, με αυτό που δεν είναι εμφανές, όπως είναι τα όνειρα, η φαντασία και οι κρυφές επιθυμίες. Ο φόβος για αυτό το κρυφό πηγάζει από το μακρινό ή κοντινό παρελθόν. Είναι όλα όσα έχουμε κρύψει, για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε. Όλα όσα έχουμε απωθήσει, επειδή δεν αντέχαμε τον πόνο. Σταδιακά προστίθεται και η αποσύνδεση από το σώμα χωρίς να είμαστε πια σε θέση να αναγνωρίσουμε τα σημάδια του, οπότε και να λάβουμε την απαιτούμενη φροντίδα. Η Arlond Mindell αναρωτιόταν πόσοι άραγε γονείς να έχουν πει στα παιδιά τους “Μίλησε μου για τον πονοκέφαλό σου”. Αντίθετα, η σύγχρονη κουλτούρα εναντιώνεται στον πόνο προσπαθώντας να τον αποφύγει ποικιλοτρόπως.
Τι πιο εύκολος τρόπος αποφυγής λοιπόν από την αέναη κίνηση. Αν μείνεις έστω και για λίγο, θα σκεφτείς, θα νιώσεις. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής εξυπηρετεί προς αυτή την κατεύθυνση μέσα από τον γρήγορο ρυθμό.
“Μην κάθεσαι. Μην τεμπελιάζεις. Πέτρα που κυλάει δεν χορταριάζει. Να κυλάς συνέχεια, μη στέκεσαι, μη σκέφτεσαι. Κι ας έπεσες, σήκω γρήγορα και συνέχισε. Είσαι δυνατός. Να κινείσαι διαρκώς”.
Κουραζόμαστε μα δεν μπορoύμε να σταματήσουμε το τρέξιμο. Το σώμα αδημονεί για μία παύση μα δεν ακούγεται. Σώπα του λέμε, δεν ξέρεις εσύ. Κι όμως, εκείνο ξέρει. Είναι σαν τη μάνα γη, φιλοξενεί το νου και μας στηρίζει. Αρκεί να το ακούσουμε, να δώσουμε σημασία στις ανάγκες του.Οι ταχυπαλμίες του προειδοποιούν ότι δεν αντέχει άλλο, η κοφτή αναπνοή μαρτυρά την αγωνία, τα ψυχοσωματικά την πίεση που δεν εκφράζεται.
Μα δεν έχουμε μάθει να αναγνωρίζουμε και να ερχόμαστε σε επαφή με το σώμα μας και τα συναισθήματά μας.
Η παύση που έφερε η πανδημία μάς έφερε σε επαφή όχι μόνο με την ευαλωτότητά μας, αλλά και με όσα αποφεύγαμε όντας σε διαρκή κίνηση.
Φόβοι και σκέψεις, που ήταν καλά κρυμμένες, ξετρύπωσαν και δεν ξέραμε πως να τις διαχειριστούμε. Γιατί δεν είμαστε εξοικειωμένοι με την παύση και την ευεργετική της δύναμη. Αντιθέτως, την θυσιάζαμε ψάχνοντας τον επόμενο προορισμό, το επόμενο άρθρο που θα διαβάσουμε, την επόμενη selfie, το επόμενο project, την επόμενη στάση σε ένα συνεχές χωρίς δομή και ουσία.
Τα νέα παλιώνουν γρήγορα και σε κάθε scroll down η ζωή γλιστράει μέσα από τα χέρια μας. Πριν καν να προλάβουμε να διαβάσουμε κάτι, αμέτρητα news feeds εμφανίζονται. Πριν προλάβουμε να επεξεργαστούμε μία πληροφορία, έχουμε κιόλας οδηγηθεί στην επόμενη. Υπάρχουν αμέτρητοι τρόποι να αποσπαστεί η προσοχή μας είτε μέσα από διαρκείς προειδοποιήσεις του τύπου “προσοχή, σοκαριστικές εικόνες” είτε μέσα από εξαντλητικές λεπτομέρειες για κάθε τι νέο που συμβαίνει. Εικόνες και πρότυπα που αποπροσανατολίζουν καταλήγοντας εν τέλει να τρέχουμε να καλύψουμε επίπλαστες ανάγκες.
Είναι στο δικό μας χέρι να σταθούμε, να επιλέξουμε που θα μείνουμε και να ορίσουμε τον χρόνο που θα αφιερώσουμε. Γιατί είναι η ζωή μας αυτή που θυσιάζουμε μαζί με τον χρόνο.
Ας σταματήσουμε για λίγο, ας πάρουμε μία βαθιά ανάσα για να κοιτάξουμε μέσα μας και γύρω μας. Με αυτό τον τρόπο θα έρθουμε σε επαφή με το εδώ και τώρα και θα καταλάβουμε αν ζούμε πραγματικά ή αν απλά “υπνοβατούμε”. Η επαφή με το εδώ και τώρα ενισχύει την επίγνωση και την ικανότητα να βιώνουμε και να αισθανόμαστε αυτό που μας συμβαίνει. Μόνο έτσι θα ανακαλύψουμε αν οι μόνες ανάγκες που έχουμε είναι αυτές που τρέχουμε διακαώς να καλύψουμε, ή αν υπάρχουν πιο βαθιές ανάγκες, που ως τώρα αγνοούσαμε.
Η παύση δίνει την δυνατότητα να εστιάσουμε και να βρούμε την κατεύθυνση, που όλοι χρειαζόμαστε.
Γιατί έρχεται κάποτε η στιγμή, που δεν υπάρχουν έτοιμες απαντήσεις και το μόνο για το οποίο είμαστε βέβαιοι, είναι η αβεβαιότητα. Αν αποδεχτούμε την άγνοια χωρίς να αποπειραθούμε να ελέγξουμε αυτό που δεν ελέγχεται, θα έρθουμε σε επαφή με το γόνιμο κενό. Αυτή η αποδοχή μπορεί να μας οδηγήσει στην αλήθεια μας, αρκεί να το δοκιμάσουμε, ακόμη και αν κρύβει αυτά που από φόβο αποφεύγαμε για χρόνια.
Η ζωή έτσι παύει να είναι προσποίηση.
Μυρτώ Φραγκάτου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Πηγές:Jungian Archetypal Psychology, Theresa BauerPause, breathe, smile. Gary GachThe fertile void and creative indifference