Το ταξίδι της γονεϊκότητας ξεκινάει πολύ νωρίτερα από την στιγμή που οι γονείς παίρνουν για πρώτη φορά αγκαλιά το παιδί τους. Οι προσδοκίες, τα όνειρα, οι ανησυχίες και οι φόβοι προϋπάρχουν.
Μία γυναίκα στην διαδικασία της εγκυμοσύνης βλέπει το σώμα της να αλλάζει, ενώ παρατηρεί μεταβολές στην διάθεση και τις συνήθειες της. Μπορεί να εμφανίζεται πιο ήρεμη ή πιο ευερέθιστη από ότι συνήθως. Αυτό που είναι σημαντικό κατά αυτή την περίοδο, είναι να επιτρέψει αρχικά στον εαυτό της να βιώνει όλα τα συναισθήματα και να μοιράζεται τους προβληματισμούς της σε ένα ασφαλές πλαίσιο στήριξης. Παράλληλα, έχει ήδη αρχίσει να δομεί μία σχέση με το έμβρυο προσπαθώντας συχνά να φανταστεί την νέα τους ζωή άλλοτε με θετική διάθεση και άλλες φορές με αγωνία. Από την άλλη και ο πατέρας βιώνει αρκετές νέες συνθήκες έχοντας και εκείνος αγωνία και προσδοκίες.
Όταν πλέον ο νέος αυτός άνθρωπος έρθει στην ζωή τους, το ζευγάρι έρχεται αντιμέτωπο με το άγνωστο. Κανείς δεν γεννήθηκε γονιός. Ο γονεϊκός ρόλος είναι ένας ρόλος που τον ανακαλύπτει κανείς βήμα προς βήμα όσο δομείται η σχέση με το βρέφος.
Αν και συχνά δεν το συνειδητοποιούμε, ο ρόλος που διαδραματίζει το βρέφος ειδικά στην πρώτη περίοδο είναι πολύ σημαντικός. Εκείνο μαθαίνει στην μητέρα και στον πατέρα τι χρειάζεται σε κάθε του κλάμα μέσα από την δική τους προσπάθεια να αποκωδικοποιήσουν τη συμπεριφορά του. Και είναι αποδεκτό και αναμενόμενο η ερμηνεία αυτή να μην είναι πάντα ακριβής, με αποτέλεσμα οι γονείς να επιτυγχάνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα μέσα από την διαδικασία δοκιμής και πλάνης, μιας διαδικασίας μέσω της οποίας μαθαίνουν και τα παιδιά.
Ως μαθητευόμενοι γονείς θα κάνετε λάθη, θα υπάρξουν στιγμές που θα νιώσετε απόγνωση, ενώ παράλληλα θα βιώνετε και την χαρά της δημιουργίας ενός δεσμού με το νέο μέλος της οικογένειας.
Σε αυτό το στάδιο είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε στον εαυτό σας το γεγονός ότι προσπαθεί και ότι είναι σε μία διαδικασία μάθησης χωρίς να έχετε παράλογες απαιτήσεις από τον εαυτό σας και τον σύντροφό σας. Γιατί δεν είναι λίγες οι φορές που μαζί με το μωρό «γεννιέται» παράλληλα και η απαίτηση για τον ιδανικό γονέα, που θα τα κάνει όλα τέλεια σύμφωνα με τις προσδοκίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι γονείς να αγχώνονται για κάθε τους κίνηση και να βάζουν άθελά τους το παιδί τους στο μικροσκόπιο συγκρίνοντας το με άλλα παιδιά, αν κάτι δεν έχει πάει όπως το προσδοκούσαν. Σύμφωνα άλλωστε με την θεωρία της κοινωνικής ταυτότητας των Tajfel και Turner (1979) τα άτομα επιδιώκουν να διατηρήσουν μία θετική κοινωνική ταυτότητα, η οποία συμβάλλει θετικά στην αυτοεκτίμηση τους, ενώ η ταυτότητα αυτή προκύπτει και μέσω της σύγκρισης με τον άλλο.
Όσο όμως συγκρίνουμε τα παιδιά μας με άλλα παιδιά μόνο και μόνο για να επιβεβαιώσουμε ότι τα έχουμε κάνει όλα τέλεια στην προσπάθεια μας να επιβεβαιώσουμε την εικόνα του ιδανικού γονέα, χάνουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε το παιδί μας με τις ικανότητες και τους περιορισμούς του. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι από τις πρώτες κιόλας μέρες της ζωής του το βρέφος έχει ανάγκη να το αναγνωρίζουν και να το σέβονται για αυτό που πραγματικά είναι κάθε στιγμή, να αναγνωριστούν δηλαδή τα συναισθήματά του και οι ανάγκες του. Αν αυτό συμβεί επιτυγχάνεται η βάση για την ενσυναίσθηση, ενώ σε αντίθετη περίπτωση το βρέφος μένει με μία αίσθηση ασάφειας και άγχους.
Παράλληλα, μία αποκλειστική εστίαση στο γονεϊκό ρόλο σκιάζει τις σχέσεις του ζευγαριού και τους πολύπλευρους ρόλους, που έχει ο καθένας από εμάς στην προσωπική και επαγγελματική του ζωή.
Τέλειος γονέας δεν υπάρχει ούτε χρειάζεται να υπάρξει. Ένα βρέφος χρειάζεται έναν συναισθηματικά διαθέσιμο γονέα και μόνο, που να μπορεί να το αντιμετωπίζει ως έναν ξεχωριστό άνθρωπο με ξεχωριστές ανάγκες και ικανότητες.
Μυρτώ Φραγκάτου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια