Ο όρος πανικός προέρχεται από τον θεό Πάνα. Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία ο Πάνας ήταν ένας μοναχικός και κυκλοθυμικός θεός που του άρεσε να πειράζει τους ανθρώπους. Συνήθως όταν κάποιος πλησίαζε την σπηλιά που κρυβόταν ο Πάνας πεταγόταν με μία διαπεραστική φωνή και ένα τρομακτικό ουρλιαχτό. Ο τρόμος που βίωναν οι περαστικοί ονομαζόταν πανικός.
Η κρίση πανικού είναι το επεισόδιο που βιώνει ένας άνθρωπος και το οποίο εκδηλώνεται ξαφνικά διαρκώντας για αρκετά λεπτά. Ο φόβος συχνά συνοδεύεται από σωματικούς πόνους, δυσκολία στη λογική και ένα αίσθημα καταστροφής που μπορεί να εκφραστεί ως «Κάτι τρομερό θα μου συμβεί. Βρίσκομαι σε μεγάλο κίνδυνο». Ορισμένα επεισόδια πανικού είναι εντελώς απροσδόκητα και τα περισσότερα προκύπτουν από την έκθεση σε αγχογόνες καταστάσεις. Η κρίση πανικού μπορεί να εμφανιστεί με κάποια από τα ακόλουθα συμπτώματα ή και συνδυασμό αυτών: ταχυπαλμία, εφίδρωση, τρέμουλο, δυσκολία στην αναπνοή, αίσθηση ζάλης, εφίδρωση ή εξάψεις.
Βέβαια όλα αυτά τα συμπτώματα δεν παρουσιάζονται ταυτόχρονα ούτε σε όλα τα άτομα. Ο φόβος είναι εκείνος που εντείνει τα συμπτώματα, ενώ η σκέψη μήπως το άτομο ξαναϋποστεί κρίση είναι και εκείνος που συντηρεί την επανάληψη των κρίσεων οι οποίες μπορεί να διαρκέσουν ως και ένα εξάμηνο ή και περισσότερο ανάλογα με τον τρόπο αντιμετώπισης αλλά και το άτομο που τις βιώνει.
Ακολουθεί η μαρτυρία μίας θεραπευόμενης που ταλαιπωρούνταν για καιρό από κρίσεις πανικού.
«Τι να σας πω για το αίσθημα αυτό… Νιώθεις ότι χάνεις τον κόσμο, ότι μπορεί να πεθάνεις αλλά κυρίως ότι χάνεις τα λογικά σου. Η πρώτη επίθεση, επιτρέψτε μου να την αποκαλώ έτσι, έγινε δύο χρόνια πριν. Ήταν μία περίεργη και δύσκολη περίοδος της ζωής μου με αλλεπάλληλες απογοητεύσεις. Κι όμως τα είχα διαχειριστεί με ψυχραιμία και με λογική. Ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα… Ένα πρωί η ζωή μου άλλαξε σε μερικά λεπτά. Κάποια στιγμή άρχισα να νιώθω μία απίστευτη ναυτία και έχασα το έδαφος από τα πόδια μου. Ήλπιζα και φοβόμουν παράλληλα πως θα λιποθυμήσω μα αυτό το συναίσθημα αντί να μειωθεί εντεινόταν και δεν έχανα τις αισθήσεις μου για να λυτρωθώ. Οι δικοί μου έκαναν απίστευτες προσπάθειες να με ηρεμήσουν χωρίς κάποιο αποτέλεσμα. Την ίδια κιόλας μέρα άρχισε η περιοδεία μου σε όλους τους γιατρούς που μπορείς να φανταστείς ενώ τα συμπτώματα δεν σταματούσαν να με επισκέπτονται συχνά πυκνά. Δεν σου κρύβω ότι αυτό ήταν ένα χτύπημα κάτω από τη μέση για μένα. Ένιωθα όπως σου ξανάπα δυνατή και ήμουν περήφανη που παρά τα όσα είχα περάσει δεν είχα κλάψει ούτε στιγμή. Αργότερα έμαθα πως αυτό δεν ήταν καλός χειρισμός ούτε όμως και καλό σημάδι. Για να μην φλυαρώ κατέληξα σε έναν Ω.ΡΥ.ΛΑ. ο οποίος διέγνωσε λαβύρινθο νευρικής φύσεως, με μια μικρή ωστόσο επιφύλαξη την οποία για πολύ καιρό δεν την έψαξα. Η θεραπεία που μου έδωσε έδειχνε να έχει αποτελέσματα και σιγά σιγά οι ζαλάδες εξαφανίστηκαν τελείως. Χρειάστηκε να περάσει μισός χρόνος και ίσως και περισσότερο όταν βρέθηκα στο ντιβάνι του γιατρού με προκάρδιο άλγος όπως ο ίδιος το ονόμασε και με τα ίδια συμπτώματα. Πιο ισχυρά όμως αυτή τη φορά. Οι παλμοί μου είχαν εκτιναχθεί στα ύψη. Μόλις έφτανα στο γιατρό είχα ηρεμήσει αρκετά και άρχισα να νιώθω ρίγη ενώ πριν είχα απίστευτες εξάψεις. Περίμενα να μου πει κάποια οργανική αιτία και δεν σου κρύβω πως άρχισα να τρομάζω όταν κατάλαβα ότι εγώ ήμουν η αιτία. Όλα μου τα όργανα λειτουργούσαν άψογα, το ίδιο έδειξαν και οι εξετάσεις. Όσα ένιωθα ήταν μέσα στο μυαλό μου ή ακόμα χειρότερα τα προκαλούσε το μυαλό μου. Έτσι τουλάχιστον το ερμήνευσα εγώ.
Αυτή ήταν και η αφορμή να ξεκινήσω θεραπεία. Μέσα από τη θεραπευτική σχέση άρχισα σταδιακά να απενεχοποιώ τον εαυτό μου για αυτό που μου συνέβαινε. Συνειδητοποίησα ότι το κατόρθωμα για το οποίο ένιωθα περήφανη, δηλαδή να μην κλαίω και να μην χάνω την ψυχραιμία μου στα δεινά της ζωής μου, ήταν και αυτό που τροφοδοτούσε τις κρίσεις. Είχα παγώσει τελείως το συναίσθημά μου και αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο οργανισμός μου να προσπαθεί να βρει εναλλακτικούς τρόπους να αποφορτίσει όλη αυτή την μπλοκαρισμένη ενέργεια, για να βρει την ισορροπία του. Παράλληλα, το γεγονός ότι προσπαθούσα έντονα να ελέγξω τις κρίσεις μη επιτρέποντας στον εαυτό μου από φόβο να αφεθεί σε αυτό που συνέβαινε, είχε ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η διάρκεια και η ένταση των κρίσεων.
Μετά από ένα χρόνο θεραπείας είχα αρχίσει πλέον να αφήνω τα δάκρυα να κάνουν αυτό για το οποίο προορίζονται, να αποφορτίζουν την ένταση. Επιπλέον, είχα έρθει σε επαφή με την έντονη ανάγκη μου να ελέγχω τα πάντα, οπότε σταδιακά άρχισα να εμπιστεύομαι τους γύρω μου, να εκφράζω ότι αυτό που μου συμβαίνει είναι κρίση πανικού χωρίς να φοβάμαι τι θα σκεφτούν για εμένα και κυρίως εμπιστευόμουν πια τα σημάδια που μου έστελνε το σώμα μου και αντί να προσπαθώ να τα ελέγξω, τα άφηνα να εξελιχθούν. Αντί να κρατώ την αναπνοή μου χωρίς να έχω επίγνωση για αυτό, είχα πλέον μάθει πως να χρησιμοποιώ την αναπνοή μου για να επαναφέρω την ισορροπία που χρειάζεται το σώμα μου. Σε μία από τις τελευταίες κρίσεις και έχοντας πια περισσότερη εμπιστοσύνη στους γύρω μου και σε εμένα σκέφτηκα πως το χειρότερο που μπορούσε να μου συμβεί ήταν να λιποθυμίσω. Και αποφάσισα να το αφήσω να συμβεί. Με μεγάλη μου έκπληξη παρατήρησα πως όχι μόνο δεν λιποθύμησα αλλά ο ρυθμός της καρδιάς μου άρχισε να επανέρχεται στην κανονικότητα.
Αυτό που με έμαθε η θεραπεία είναι ότι η λύση είναι να περνώ μέσα από την καταιγίδα αντιμετωπίζοντας την και όχι προσπαθώντας να την αποφύγω."
Μυρτώ Φραγκάτου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια