“Κάθεσαι πάλι απέναντι μου. Με το χέρι υψωμένο και το δάχτυλο τεντωμένο. Κατέβασε το δεν είμαι ο μαθητής σου, δεν είμαι καν ο εχθρός σου. Ή τουλάχιστον δεν θέλω να είμαι.Σταμάτα επιτέλους να μιλάς και άκου. Σταμάτησες. Αλλά ξέρω ότι δεν ακούς,Έχεις απλά πατήσει το pause και περιμένεις να έρθει η σειρά σου να πεις και τα υπόλοιπα.Οι φθόγγοι, η φωνή μου σε διαπερνούν και χτυπούν στον τοίχο. Ξέρω δεν θες να ακούσεις. Αλλά θα στα πω. Μήπως και κάποτε ανοίξεις τα αυτιά σου και δεις και τη δική μου αλήθεια.Μην μου λες άλλο τι δεν κάνω σωστά. Στο έχω ξαναπεί υπάρχει ο σωστός τρόπος αλλά υπάρχει και ο δικός μου. Δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι είναι λάθος.Κοίτα τον πριν τον απορρίψεις.Όλα τα νομίσματα έχουν δύο όψεις, κορώνα γράμματα. Μα εσύ έχεις κολλήσει στην κορώνα.Γύρνα το νόμισμα επιτέλους ασφυκτιώ εδώ κάτω. Δεν μπορώ να πάρω ανάσα, δεν το καταλαβαίνεις;Μιλάω μα δεν ακούγομαι.Μη με κοιτάς, νιώσε με, κατάλαβε με. Κι ας με απορρίψεις.Μην εμπιστεύεσαι μόνο τη φωνή της δικής σου λογικής. Μη παριστάνεις τη συνείδηση μου. Δεν είσαι.Μα και πάλι δεν ακούς.Γελάς ειρωνεύεσαι και πάλι από την αρχή...”

Σύμφωνα με κάποιον μύθο η Ηχώ συνάντησε τον Νάρκισσο, τον οποίο και προσπάθησε να σαγηνεύσει με την ομορφιά της. Μη συναντώντας ανταπόκριση, εφόσον εκείνος ήταν απορροφημένος στην δική του μορφή, χρησιμοποίησε την φωνή της χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Αυτή η απόρριψη είχε ως αποτέλεσμα η νύμφη να πέσει σε βαθιά θλίψη, να κρύβεται στα δάση και η φυσική της υπόσταση να εξαφανιστεί σιγά σιγά έτσι ώστε να μείνει μόνο η φωνή της, που κι αυτή ακόμα ακούγεται ως επανάληψη λέξεων άλλων. Όταν οι θεοί του Ολύμπου από οίκτο τη μεταμόρφωσαν σε βράχο, διατήρησε την ιδιότητα της επανάληψης των τελευταίων συλλαβών όποιας φωνής έφτανε σ΄ εκείνον.
Αν σε φέρει ο δρόμος σου κοντά σε κάποιον που υποφέρει από ναρκισσιστική διαταραχή στην αρχή θα νιώσεις μοναδικός, στην πορεία όμως θα αρχίσεις να έρχεσαι σε επαφή με την ναρκισσιστική οργή και την υποτίμηση.
Οι άνθρωποι που υποφέρουν από ναρκισσιστική διαταραχή έχουν βιώσει στο παρελθόν μία απότομη διακοπή στην συναισθηματική τους εξέλιξη. Κατά την αυτονόμησή τους μπορεί να συνάντησαν είτε υπερπροστατευτικούς είτε ακυρωτικούς γονείς. Έτσι,ως παιδιά κλείστηκαν μέσα στον συναισθηματικό τους πόνο. Στράφηκαν στον εαυτό τους με βασικό στόχο να φροντίσουν τις πληγές τους, ώσπου εν τέλει ξέχασαν πως να σχετίζονται με το περιβάλλον. Έμαθαν σταδιακά ότι οι σχέσεις δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικές, οπότε δεν είναι διόλου απίθανο να στρέψουν όλη τους την ενέργεια στην επαγγελματική επιτυχία αποφεύγοντας την οικογενειακή ζωή και το σπίτι, εφόσον εκεί νιώθουν έντονα τον κίνδυνο της αποτυχίας και της απόρριψης.
Αυτό το “αιώνιο” παιδί γοητεύει τους γύρω του βοηθώντας τους αρχικά να ξεχάσουν τα προβλήματά τους μέσα από την εφηβική συμπεριφορά του. Παίρνει τον ρόλο του Πήτερ Παν, όπως λέει ο Dan Kiley, και γρήγορα ελκύει κάποιον που θα πάρει τον ρόλο της Γουέντυ με την ελπίδα ότι θα τον βοηθήσει να αλλάξει, να μεγαλώσει και να βελτιωθεί.
Θέλει να νιώθει μοναδικός και ανώτερος από τους άλλους, με αποτέλεσμα να αναζητά συχνά τρόπους να σαμποτάρει τις προσπάθειες των άλλων για να νιώσει ότι αξίζει. Δεν αντέχει να του επισημαίνουν τα λάθη του.
Πίσω από την διογκωμένη αυτοεκτίμηση και αίσθηση μεγαλείου, τις αδικαιολόγητες προσδοκίες για εξαιρετικά ευνοϊκή αντιμετώπιση ή για αυτόματη συμμόρφωση με τις προσδοκίες του, κρύβεται ο φόβος του “δεν αξίζω”, ο φόβος του κενού. Χρειάζεται τους άλλους για να επιβεβαιώνει αυτή την αίσθηση αξίας, ενώ σε περίπτωση αμφισβήτησης, προκαλείται ναρκισσιστικό πλήγμα ως προς την αυτοεικόνα και την αυτοαξία του, το οποίο συχνά συνοδεύεται από οργή.
Για να μπορέσεις να διαχωρίσεις αυτή την οργή από το θυμό, μπορείς να παρατηρήσεις τι είναι αυτό που την πυροδοτεί:
Πώς τολμάς να μου λες όχι;Δεν έχει περάσει το δικό τους, ακόμη και αν το αίτημα είναι παράλογο ή άδικο. Αν τους αρνηθούν κάποιο αίτημά τους, τότε αυτό προκαλεί εσωτερική οργή. Τα αιτήματα τους μπορεί να είναι παράλογα ως ένας τρόπος να νιώσουν δυνατοί και σημαντικοί.
Κανένα είδος κριτικής δεν επιτρέπεται Οι άνθρωποι που υποφέρουν από ναρκισσιστική διαταραχή έχουν δομήσει μία ψευδή εικόνα εαυτού με υπερβολική αυτοπεποίθηση. Κάτω όμως από αυτή την εικόνα ελλοχεύει η ανασφάλεια. Αν τολμήσει κάποιος να σημειώσει κάποιο σημείο που θα μπορούσαν να βελτιώσουν, ακόμη και αν αυτό ειπωθεί με τον πιο ευγενικό και καλοπροαίρετο τρόπο, το αντιλαμβάνονται ως μία προσπάθεια να τους σαμποτάρουν ή να τους εξευτελίσουν. Οποιοδήποτε σχόλιο για την συμπεριφορά τους βιώνεται ως απειλή. Δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την αλήθεια, γιατί θα χρειαστεί να δουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη και αυτό είναι που φοβούνται περισσότερο.
Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από εκείνους. Ανεξάρτητα τι περνάτε στην ζωή σας και τι προβλήματα έχετε να αντιμετωπίσετε, απαιτούν να είναι εκείνοι το κέντρο της προσοχής σας.
Όλα πρέπει να είναι υπό έλεγχοΑν αισθανθούν ότι δεν μπορούν να ελέγξουν τα γεγονότα, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές των άλλων, αποσυντονίζονται. Φοβούνται ότι δεν είναι όσο σημαντικοί, δυνατοί και μοναδικοί όσο έχουν προσπαθήσει να φανούν.
Η οργή μπορεί να λάβει είτε την μορφή της έντονης επίθεσης είτε της παθητικο-επιθετικότητας.
Η παθητικό-επιθετική μορφή είναι ένας τρόπος τιμωρίας του άλλου μέσω της σιωπής. Μέσα σε αυτή την σιωπή, που πληγώνει όσο και τα λόγια, θα νιώσεις σαν να είσαι αόρατος με αποτέλεσμα να επηρεαστεί η αυτοαξία σου. Όσες συγγνώμες και αν ζητήσεις μόνο εκείνοι ξέρουν πότε θα λήξει η τιμωρία, ενώ ο φόβος της εγκατάλειψης έχει ενεργοποιηθεί.
Η εκρηκτική οργή από την άλλη πλευρά μπορεί να λάβει την μορφή λεκτικής ή σωματικής βίας ή ακόμη και αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.
Όποια όμως και αν είναι η μορφή, έχει αντίστοιχες ψυχικές επιπτώσεις σε αυτόν που την υφίσταται ενώ συνήθως συνοδεύεται από κατηγορίες, που μπορεί να σε αποπροσανατολίσουν:
Ο θύτης σε ρόλο θύματος: “Ξέρεις ότι αυτό θα συμβεί όταν φέρεσαι έτσι” Μπορεί να εκφράσεις κάποιο παράπονο για μία συμπεριφορά που σε μειώνει. Εφόσον αυτό σε φέρνει στην θέση του θύματος, εκείνοι πρέπει να είναι περισσότερο “θύματα”. Αντί λοιπόν να ακούσουν τα λογικά επιχειρήματά σου θα αντιστρέψουν την συζήτηση κατηγορώντας σε για κάτι που έκανες στο παρελθόν ή για μία ιστορία που μόλις έφτιαξαν. Σύντομα χωρίς να το καταλάβεις υπάρχει η περίπτωση να βρεθείς να ζητάς συγγνώμη.
Υποβάθμιση συναισθημάτων: “Γίνεσαι υπερβολικός” Αν μία συμπεριφορά τους σε πληγώσει έχεις κάθε δικαίωμα να το μοιραστείς και να ζητήσετε να μην επαναληφθεί. Αντί όμως για ενσυναίσθηση θα βρεθείς αντιμέτωπος με συμπεριφορές όπως να γελάσουν μαζί σου, να αλλάξουν θέμα ή να υποτιμήσουν αυτό που αισθάνεσαι χαρακτηρίζοντας σε υπερευαίσθητο ή υπερβολικό.
Αποπροσανατολισμός: “Μίλα καλύτερα..”Μπορεί να ξεκινήσετε να διαφωνείτε για ένα θέμα και σύντομα η διαφωνία θα μετατοπιστεί από το θέμα προς διερεύνηση προς τον τρόπο που εκφραστήκατε, τον τόνο της φωνής σου, ή την υποτιθέμενη πρόθεση πίσω από τα λόγια σου.
Διαστρέβλωση της πραγματικότητας: Gaslighting Είναι εκείνη η στιγμή που νιώθεις να χάνεις τα λογικά σου, αρχίζεις και εσύ ο ίδιος να αμφισβητείς τι είπες ή τι άκουσες. Χρειάζεσαι στοιχεία και μάρτυρες για αυτό που βιώνεις. Μιλάς σε γνωστούς και φίλους με στόχο να επιβεβαιώσεις την πραγματικότητα σου, μα και αυτό δεν αρκεί, γιατί την βλέπεις να κατακερματίζεται μπροστά στα μάτια σου όταν βρεθείς αντιμέτωπος με την άλλη πλευρά, που επιμένει ότι τα πράγματα δεν έγιναν όπως τα λες και ότι είναι όλα αποκυήματα της φαντασίας σου, ενώ δεν αποκλείεται να προσπαθήσει να πείσει και άλλους προς αυτή την κατεύθυνση, με αποτέλεσμα να νιώσεις απομονωμένος και να νιώθεις ότι παραληρείς.
Το τελευταίο είναι και το πιο δύσκολο να διαχειριστεί κανείς, ειδικά αν κατά την πορεία της σχέσης έχει σταδιακά απομονωθεί από τον περίγυρό του. Ελλείψει μαρτύρων που θα του επιβεβαιώσουν αυτό που βιώνει, το άτομο που υφίσταται ναρκισσιστική κακοποίηση, προσπαθεί αρχικά να υποστηρίξει την θέση του και τα βιώματα του, μα σύντομα μέσα από την εμπειρία του gaslighting, αρχίζει να αμφισβητεί σταδιακά τον εαυτό του και τα βιώματά του, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχική του διάθεση.
Αν βιώνεις μία τέτοια κατάσταση, το σημαντικό αρχικά είναι να αναγνωρίσεις ότι σου συμβαίνει, για να μπορέσεις να βγεις από την συναισθηματική ομίχλη της αυτοκατηγορίας και της διαστρέβλωσης, στην οποία πολύ πιθανόν να έχεις βρεθεί:
● Προσπάθησε να επανασυνδεθείς με δικούς σου ανθρώπους που θα ακούσουν την δική σου πλευρά χωρίς κριτική, και θα στηρίξουν την δική σου πραγματικότητα: Αυτό θα σε βοηθήσει να συνδεθείς με αυτό που βιώνεις και να λάβεις την στήριξη που χρειάζεσαι. ● Τήρησε ένα ημερολόγιο καταγράφοντας τα γεγονότα με βάση την δική σου αντίληψη της πραγματικότητας, όποτε το χρειάζεσαι, ώστε να ανατρέχεις κάθε φορά που θα μπαίνεις άθελά σου στον ρόλο του θύτη και στο παιχνίδι των ενοχών● Ζήτησε βοήθεια από κάποιον ειδικό Μυρτώ Φραγκάτου, Ψυχολόγος MSc - Ψυχοθεραπεύτρια

Πηγές● Διαγνωστικά κριτήρια DMS - 5, APA● Understanding and copying with narcissistic rage, Lauren Kozlowski● Gaslighting, J. B Snow