Η έκφραση “αν συνεχίσεις έτσι, θα μπεις τιμωρία” έχει ακουστεί κατά καιρούς σε πολλά σπίτια ως ένας τρόπος να συμμορφωθούν τα παιδιά στις νουθεσίες των μεγάλων. Δεν είναι λίγες οι φορές, που τα παιδιά θα ακούσουν την “απειλή” και θα συμμορφωθούν για λίγο, μα σύντομα θα επανέλθουν στην ίδια συμπεριφορά. Και αυτό γιατί συχνά η τιμωρία αφορά σε κάτι γενικό και συχνά ασύνδετο με την συμπεριφορά του παιδιού, ενώ συνήθως δεν αφιερώνεται χρόνος στο να κατανοήσει το παιδί ποιος είναι ο λόγος που δεν είναι αποδεκτή η συμπεριφορά του.
Το να μείνει ένα παιδί απομονωμένο στο δωμάτιο του επειδή έκανε μία ζημιά στο σπίτι, πραγματικά δεν είναι ευχάριστο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το παιδί να νιώσει άσχημα σε αυτή την συνθήκη χωρίς να μπορεί να κατανοήσει γιατί του συμβαίνει αυτό. Αν έσπασε ένα παιχνίδι, ένα βάζο ή αν έριξε νερό στο πάτωμα, το να μείνει μόνο του να σκεφτεί, σίγουρα από μόνο του δεν το βοηθά να καταλάβει τι είναι αυτό που καλείται να μάθει. Αντίθετα, μένει μόνο του να προσπαθεί να σκεφτεί τι έχει συμβεί νιώθοντας αδικία και στενοχώρια καθώς η πρόθεση του συνήθως δεν είναι άλλη από το να παίξει.
Αν όμως αντ’ αυτού κληθεί να καθαρίσει την ζημιά που έκανε, θα κατανοήσει ποιο είναι το αποτέλεσμα της πράξης του και γιατί θα ήταν καλό να την αποφεύγει στο μέλλον. Το γεγονός ότι θα χάσει χρόνο από το παιχνίδι του, για να καθαρίσει το νερό που έχυσε στο πάτωμα, το βοηθάει να καταλάβει για ποιο λόγο θα ήταν προτιμότερο να προσέχει περισσότερο τις επόμενες φορές. Άλλωστε, οι συνέπειες των πράξεων μας είναι και εκείνες που καθοδηγούν τις μελλοντικές επιλογές μας.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, όπου δεν είναι εφικτό να αφήσουμε ένα παιδί να βιώσει τις συνέπειες μιας επιλογής και αυτές είναι συνήθως συμπεριφορές που σχετίζονται με την ασφάλεια του. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι καλό να εξηγήσουμε με σοβαρότητα και απλά λόγια στο παιδί ποια είναι η πιθανή συνέπεια της συμπεριφοράς του και για ποιο λόγο δεν επιτρέπεται να βάζει παραδείγματος χάριν το χέρι στην πρίζα.
Μυρτώ Φραγκάτου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια