Είναι κάποιοι άνθρωποι που ένιωθαν πάντα να περισσεύουν. Η διαφορετικότητά τους μετατράπηκε σε ταμπέλα, γιατί δεν ακολουθούσαν τις νόρμες.
Κάποιοι πολέμησαν βαθιά την διαφορετικότητά τους για να χωρέσουν, να γίνουν αποδεκτοί. Κάποιοι άλλοι πάλι κατέθεσαν τα όπλα στη μάχη του ανήκειν και προχώρησαν μόνοι τους, όπως μπορούσαν, με τη “μη φυσιολογικότητά τους”.
Κλήθηκαν να απολογηθούν για αυτή, πάσχιζαν να την υπερασπιστούν και κάπου στα μέσα της διαδρομής αυτο-αμφισβητούνταν. Ένιωθαν όμως ότι δεν είχαν την δύναμη να γίνουν “κανονικοί” σαν όλους εκείνους, που τους απέρριπταν. Δέχτηκαν έτσι το ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου, του μαύρου προβάτου της οικογένειας.
Η απόρριψη, που τόσο τους πλήγωνε, ήταν εκεί από την αρχή: στα κριτικά σχόλια, στο υποτιμητικό βλέμμα, στα πικρά λόγια, στα διπλά μηνύματα.
Είναι ακριβώς αυτό που λέει η μητέρα Γκόθελ στην Ραπουνζέλ “Κοίτα στον καθρέφτη. Ξέρεις τι βλέπω; Μία δυνατή, και όμορφη νέα κοπέλα με αυτοπεποίθηση” προσθέτοντας λίγο αργότερα “Α, για δες είσαι και εσύ εδώ”. Μόλις βλέπει το μπερδεμένο και πληγωμένο ύφος της Ραπουνζέλ ανακαλεί γρήγορα λέγοντας ότι απλά την πειράζει και συμβουλεύοντας τη να μην τα παίρνει όλα προσωπικά. Με λίγα λόγια εκείνη, που είναι η “περίεργη” της υπόθεσης, είναι η Ραπουνζέλ.
Μα η συγκαλυμμένη συναισθηματική κακοποίηση που αφηγείται το συγκεκριμένο παραμύθι υπάρχει και στην πραγματική ζωή. Ο Shannon Thomas παρομοιάζει την συναισθηματική κακοποίηση με ένα ποτήρι νερό, όπου κάποιος έχει προσθέσει τοξικές ουσίες. Μόλις πιούμε το νερό δεν μπορούμε να αντιληφθούμε τις επιπτώσεις, μέχρι να αρχίσει το σώμα να αντιδρά στο δηλητήριο. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την συγκαλυμμένη κακοποίηση. Οι συναισθηματικές πληγές δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές και με τα χρόνια η χειραγώγηση από τα κοντινά πρόσωπα παραμένει και εντείνεται. Γιατί εκείνος που υφίσταται την κακοποίηση, είναι και εκείνος που αναλαμβάνει την ευθύνη για αυτό που του συμβαίνει νιώθοντας συχνά ότι φταίει.
Για εκείνα τα παιδιά λοιπόν, που δεν γεννιούνται “κανονικά”, δεν μεγαλώνουν “κανονικά, δεν ονειρεύονται “κανονικά”, δεν ερωτεύονται “κανονικά” υπάρχει πάντα χώρος.
Αρκεί να κοιτάξουν καλύτερα εκείνους που τους απορρίπτουν. Ίσως έτσι αναγνωρίσουν κάποιες από τις ακόλουθες συμπεριφορές;
Ό,τι και να ακούσουν, δεν είναι ποτέ σωστόΠιστεύουν πάντα ότι έχουν δίκιοΘέλουν να είναι το επίκεντρο της προσοχήςΤους υποτιμούνΔιαστρεβλώνουν την πραγματικότηταΣχολιάζουν διαρκώς ακόμη και τα πιο μικρά ελαττώματα τους Χρησιμοποιούν το παρελθόν για να τους πληγώσουν ή να τους ντροπιάσουν Τους προκαλούν ντροπή για αυτό που είναιΔεν δέχονται ποτέ το όχι ως απάντηση Δεν δείχνουν ενσυναίσθηση Δεν νοιάζονται για τα συναισθήματα των άλλων
Είναι εμφανές ότι άνθρωποι με τέτοιου είδους συμπεριφορές δυσκολεύονται να δουν τις ανάγκες των άλλων, πόσο μάλλον να τους σεβαστούν και να τους αποδεχτούν.
Αυτό που διατήρησε λοιπόν την “μη φυσιολογικότητά” των παιδιών που μεγάλωσαν σε τέτοια περιβάλλοντα, ήταν η ικανότητά τους να επιβιώνουν. Αυτό που τους έσωσε ήταν η δεξιότητά τους να προσαρμόζονται στο περιβάλλον χωρίς απαραίτητα να συγχωνεύονται με αυτό.
Με κάποιον τρόπο όμως βρήκαν έναν δικό τους τρόπο να αντισταθούν στην διαστρέβλωση της πραγματικότητας σε μη συνειδητό επίπεδο. Αυτοί οι μηχανισμοί άμυνας αργότερα θα αρχίσουν να τους ταλαιπωρούν αν και στο τότε συνέβαλαν στο να διατηρήσουν την ψυχική τους υπόσταση.
Αναζητούν για χρόνια αυτό το “ναι, αξίζεις” έχοντας πια μάθει να λένε το αντίθετο στον εαυτό τους, αφού αυτό έχουν λάβει από το περιβάλλον τους. Ψάχνουν διαρκώς για επιβεβαίωση συνήθως όμως από ανθρώπους, που δεν είναι σε θέση να την δώσουν. Μέσα από τον καταναγκασμό της επανάληψης προσπαθούν να κλείσουν τον παλιό αυτό ανοιχτό λογαριασμό σε παρόμοιες καταστάσεις στο παρόν. Η ανάγκη άλλωστε για επανάληψη είναι μία υγιής τάση του οργανισμού, μια βασική ανθρώπινη ανάγκη προς επιδίωξη επίλυσης των ανοιχτών λογαριασμών του παρελθόντος.
Συχνά αναζητούν θεραπεία με έντονη την ανάγκη να νιώσουν φυσιολογικοί, να πιστέψουν επιτέλους ότι είναι αρκετοί. Στην πορεία έρχονται σε επαφή με το εσωτερικό τους παιδί και αυτά που έχει βιώσει. Αναγνωρίζουν τις ανάγκες του, τα συναισθήματά του.
Βλέπουν την αλήθεια τους, έρχονται αντιμέτωποι με το μεγαλύτερο φόβο ενός παιδιού, που δεν είναι άλλος από το να μην το θέλουν οι γονείς του όπως είναι.
Για να μεγαλώσει κανείς χρειάζεται, όταν είναι έτοιμος, να αποχαιρετήσει την εικόνα αυτού του παιδιού και να δει πλέον τον εαυτό του ως ενήλικα. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί πια να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του. Να αποδεχτεί ότι είναι μόνος του, γιατί το να είναι κανείς μόνος είναι η προϋπόθεση για ανάπτυξη και επαφή.
Πηγές:Gestalt Therapy Verbatim, F. PerlsΕισαγωγή στην ψυχοθεραπεία Gestalt, Γ. Γιαμαρέλου, Γ. Δίπλας, Α. Κωνσταντινίδου, Δ. Μπάλλιου, Κ. ΧατζηλάκουBut it’s your family, Dr Sherrie Campbell Αναφορά σε στίχο από το τραγούδι “Τα κανονικά παιδιά” Τρύπες